Trạch Mệnh là cặp phạm trù thường được nói đến nhiều nhất khi xem phong thủy nhà ở. Trạch là nhà. Mệnh là người. Mối quan hệ Trạch – Mệnh thể hiện sự ảnh hưởng qua lại giữa nhà và người.
Như ta đã biết, mỗi yếu tố trong tự nhiên đều được ứng với một quẻ đơn thuộc Bát quái. Đó là các quẻ: Khảm, Cấn, Chấn, Tốn, Ly, Khôn, Đoài, Càn. Các quẻ này không phân biệt hung cát. Nhưng khi hai yếu tố tiếp xúc với nhau, ảnh hưởng lẫn nhau, tức là khi 2 quẻ đơn đó phối với nhau, thì sẽ tạo thành quẻ kép. Quẻ kép này có phân biệt hung cát.
Quẻ đơn của nhà gọi là Quẻ trạch, hay trạch quái (chữ quái có nghĩa là quẻ). Quẻ đơn của người (gia chủ) gọi là Quẻ mệnh. Phối quẻ Trạch – Mệnh nghĩa là cho quẻ trạch phối với quẻ mệnh. Và sự hung cát, tốt xấu của quẻ phối được đó sẽ ảnh hưởng tới mối quan hệ Trạch – Mệnh.
Thực ra đây chỉ là phần phụ thêm nếu so sánh với các thủ pháp xem phong thủy nhà ở khác, như Bát du niên, hay Phi tinh huyền không. Tuy nhiên, để kết quả xem phong thủy được toàn diện nhất, thì cũng không nên bỏ qua phần này.
Các kết quả phối trạch mệnh
Dưới đây là các trường hợp phối với các loại cửa (tức là trạch hướng của nhà). Mỗi trường hợp cửa lại bao gồm 8 trường hợp nhỏ, ứng với 8 quẻ mệnh khác nhau. Tổng cộng có 8×8 = 64 trường hợp, được viết rõ hung cát sẵn, chỉ cần tra cứu là được.
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Kiền (Càn)
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Khôn
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Cấn
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Đoài
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Khảm
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Chấn
Phối quẻ Trạch – Mệnh: cửa Tốn
